పిల్లలే ప్రపంచం! పిల్లలే భవిష్యత్తు!

విఠపు బాలసుబ్రహ్మణ్యం

“నిండు గర్భిణిని చూసినప్పుడల్లా భవిష్యత్ ప్రపంచంపై భరోసా ఏర్పడుతుంది” అంటాడు ఆరుద్ర. చరిత్రలో పిల్లలే ప్రపంచమని నమ్మని కాలం అంటూ ఏదీ లేదు. అసలు పిల్లలే లేకుంటే ఏ జాతికైనా కొనసాగింపంటూ ఏముంటుంది? అందువల్ల సంతానమే జీవన సాఫల్యమని, పరమార్ధమని చెప్పని ప్రపంచ ప్రాచీన సాహిత్యం అంటూ ఏదీ లేదు. సంతాన తంతువు, సంతాన వృక్షం, సంతానలక్ష్మి, సంతాన గోపాలుడు లాంటి పదాలన్నీ ఇలా వచ్చినవే. ఆదిమ మానవుడికి సైతం పిల్లలను గన్న తల్లే అధినాయకురాలూ, ఆదిదేవతా! మాతృదేవోభవ అంటాం గానీ ఆ గౌరవం పిల్లల వల్లే తల్లికి దక్కింది !

“జంతువులకు మనుషులకు మధ్య పునరుత్పత్తి వ్యవస్థల్లో చాలా తేడా వుంది. అందువల్ల మన పిల్లలు స్వంతంగా నిలదొక్కుకోడానికి ఏళ్లూపూళ్లు పడుతుంది. ఫలితంగా మానవుల పిల్లలు మిగతా ఏ ప్రాణుల పిల్లల కన్నా ఎక్కువగా తల్లి మీదా, కుటుంబం మీదా ఆధారపడతారు. వారి రక్షణ, పోషణ తల్లిదండ్రులకు ప్రధాన బాధ్యత అవుతుంది. అంతిమంగా ఇది మమకారంగా మారి సమాజంలోని ఏ ప్రేమబంధంకన్నా అత్యంత బలమైనదిగా మారింది.” అంటాడు నోవల్ హోవా హరారే. ఇలా ఏ రూపంలో తీసుకొన్నా పిల్లలే మన ప్రపంచం, పిల్లలే మన భవిష్యత్తు, పిల్లల తర్వాతే మరేదైనా! ఈ స్పృహ మొత్తం సమాజానికీ ఎంత వుంటే భావి ప్రపంచపు పునాదులు అంత బలంగా వుంటాయి.

మనం ఏ భరోసా ఇవ్వగల్గుతున్నాం?

పిల్లలు బలహీనుల్లోకల్లా బలహీనులు. వారి అవసరాల్ని వాళ్ళు గుర్తించలేరు. అడగలేరు. పెద్దలే వాటిని గుర్తించాలి. వాటికో స్పష్టమైన నిర్వచనం ఇవ్వాలి. మరో అడుగు ముందుకేసి వాటిని హక్కులుగా మార్చాలి. మిగిలిన వర్గాలకూ, పిల్లలకూ గల తేడాను మనం ఎంత గుర్తించగలుగుతున్నామనేది ప్రశ్న.

ఆధునిక ప్రపంచ పోకడలు, పరిస్థితులు పిల్లల పరంగా చూస్తే వారికేం భరోసా ఇవ్వగలుగుతున్నాయి? వారు ఏ ప్రపంచానికి వారసులు కాబోతున్నారు? కనీసం పచ్చటి భూగోళం, నులి వెచ్చటి వాతావరణమూ అయినా వారికి దక్కేనా? “నా అక్షరాలు వెన్నెల్లో ఆడుకునే అందమైన ఆడపిల్లలు” అంటాడు కవి తిలక్. ఆ వెన్నెలా, ఆ అందమూ, ఆ ఆడపిల్లలూ భావితరాల తిలక్ లకూ “అమృతం కురిసిన రాత్రుల్ని” అందించేనా? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు అంత న్యాయమైనవేవీ మన వద్ద లేవనిపిస్తుంది. సహజంగా, సరళసుందరంగా, ప్రకృతికి సన్నిహితంగా వుండే ఒక ప్రేమమయ మానవీయ జీవన విధానం గాక మరో సమాధానం దీనికేమీ లేదు. ఇప్పటి పెద్దలుగా మనకిది సమ్మతమేనా?

పిల్లలొక ప్రత్యేక వర్గం

సమాజంలోని రుగ్మతలు, సంక్షోభాలు అందరిని ప్రభావితం చేసినట్టే పిల్లలకీ కష్టాలు తెచ్చిపెడతాయని మనం రెడీమేడ్ సమాధానం చెపితే సరిపోదు. అన్ని రకాల సామాజిక సమూహాల్లో పిల్లల్ని కూడా ఒకటిగా లెక్కించి చూడ్డం ఈ కాలానికే గాదు ఏ కాలానికీ సరిపోనిది. పిల్లల్ని ఒక ప్రత్యేక వర్గంగా, మిగతా ఏ వర్గాలతో పోల్చినా అన్నిటికన్నా విలువైన వర్గంగా చూడగలిగినప్పుడే వారికి న్యాయం జరుగుతుంది. అందుకే సోవియట్ రష్యా నాయకుల్ని “మీ సోషలిస్టు రాజ్యంలో కూడా ప్రత్యేక హక్కులున్నవారు ( Privileged class) వుంటారా” అని విదేశీ విలేఖరులడిగినపుడు “లేకేం? మా బాల బాలికలున్నారు” అన్నారట. సోవియట్ యూనియన్ లోని ఈ విలక్షణ లక్షణాన్ని చూచే విశ్వకవి రవీంద్రుడు విస్తుపోయి, తన్మయుడయింది! ఇదీ సమున్నత సమాజ లక్షణం. దానికి పిల్లల పట్ల వుండే దృక్పథం!

ప్రకృతి తెచ్చిన కరువు కాటకాలు గావచ్చు, మనుషులు తెచ్చుకున్న యుద్ధాలు గావచ్చు. ఎవరు తెచ్చారో తెలియని కోవిడ్ లాంటి మాయదారి ఉపద్రవాలు గావచ్చు. ఏవి ముంచుకొచ్చినా మొదట కాటేసేది అభం శుభం తెలియని పసి వాళ్లనే! ఒకసారి “సోఫియా ఛాయస్” ని గుర్తుకు తెచ్చుకోండి ! అన్నా ఫ్రాంక్ డైరీని తిరగేయండి, తమ్ముడి శరీరంతో స్మశానం దగ్గర క్యూలో నిలబడ్డ జర్మనీ పిల్లోడి ఫోటోని చూడండి! చరిత్ర తన విషాదబీభత్సాన్నంతా పిల్లలపైనే కుమ్మరించినట్లు కనిపించి, కడుపు చుమ్మలు చుట్టేస్తుంది.

కష్టాలన్నీ పిల్లలకే!

ఇప్పుడు పాలస్తీనాలో జరుగుతున్నదేమిటి? సైనికుల కన్నా, పెద్దలకన్నా, పిల్లల శవాలే గుట్టలు పడుతున్నాయి. బతికున్న పిల్లలు అనాథలై జీవచ్ఛవాలుగా మారుతున్నారు. ఆసుపత్రుల్లో ఇంకా కన్ను తెరవని పసిగుడ్డులపైన కూడా బాంబుల వర్షం కురుస్తోంది. చూస్తుండగానే ప్రపంచంలోనే అతి తక్కువ జనాల రేటు గల దేశంగా ఉక్రేయిన్ మారిపోయింది. పుట్టిన పిల్లలు మిడతల్లా మాడిపోవడమే కాదు అసలు పిల్లలే పుట్టని దుస్థితి దాపురించింది. ఇలాంటి చోట్ల బతికి బట్ట కట్టిన పిల్లలు మాత్రం రేపు ఏమవుతారు? వాళ్లలోని అమాయకత్వం సుకుమారత్వం అన్నీ తుడిచిపెట్టుకుపోయాక వాళ్ళీ ప్రపంచం మొత్తాన్ని ఏవగించుకోరనీ, ద్వేషించరనీ నమ్మకం ఏముంది? ఇలా మనం ప్రస్తుత ప్రపంచాన్నే గాదు భవిష్యత్ ప్రపంచాన్ని కూడా ద్వేషమయం చేస్తున్నామన్న మాట! ఈ ఎరుక మనలో ఎంత మందికుంది?

పిల్లలకు శత్రువుల్లో కల్లా శత్రువు పేదరికం, ఆకలీ. అవి వారిని అమ్మ కడుపులో వుండగానే వెంటాడ్డం ప్రారంభిస్తాయి. ఇలా పుట్టిన వాళ్ళు శిశుప్రాయం దాటుకొని ఎందరు బట్టగడతారో చెప్పలేము. బట్ట గట్టినా వారికి వుండాల్సినంత ఎత్తు వుండదు. బరువు వుండదు. జీవితాంతం వాళ్లని రోగాలు వదలిపెట్టవు. “నువ్వు లోకాన్ని ఎదుర్కోలేవు సుమా” అని బిడ్డనవి హెచ్చరిస్తుంటాయి. ఇటీవల విడుదలైన ప్రపంచ ఆకలి సూచిక ఏం చెబుతోంది? (ఇంత నాగరికతా, సైన్సూపెరిగిన సమాజంలోనూ ఆకలికి సైతం సర్వేలూ, సూచికలూ!) ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ నిర్దేశించిన సమ్మిళిత ఆహారం 77శాతం మంది పిల్లలకు అందడం లేదు. ఇక మన దేశంలో ప్రతి 1,000 మందికి 28 మంది ఏడాది దాటకుండానే మరణిస్తున్నారు. సరైన ఎత్తు లేని వారు 35.5 శాతమైతే, తగినంత బరువు లేని వారు 18.7శాతం. ఇదంతా మా దేశపు లెక్క. మనకంటే దిగువన మరో 22 దేశాలున్నాయి.

అందుకనే ఏ దేశ అభివృద్ధి నైనా ఆ దేశపు పిల్లల స్థితిగతుల ఆధారంగానే లెక్కిస్తున్నారు. ఏ దేశ ప్రణాళికలనైనా, విధానాలనైనా వాటితో పిల్లలకేమి ఒరుగుతోందన్న కొలబద్దతోనే చూస్తున్నారు. ఒక్క మెతుకు పట్టుకుంటే అన్నమంతా ఉడికిందో లేదో తెలిసినట్టే ఆయా దేశాల పిల్లల్ని చూస్తే వాటి ప్రభుత్వాల ప్రచారార్భటాల బండారమంతా బయటపడిపోతుంది! పసి బిడ్డలందరి నోటికి పట్టెడు మంచి తిండి గ్యారంటీగా పెట్డడం మన రాజకీయ అజెండాలోకి ఎక్కనే లేదంటే, ప్రజల డిమాండుగా మారనే లేదనుకుంటే ఏమనుకోవాలి? మనమెక్కడున్నామనుకోవాలి?

బడి నేర్పే పాఠం

ఇక పిల్లల స్థితిగతులకీ, వారి పట్ల మన వైఖరికీ అద్దం పట్టేది మనబడి. చదువుల వైపు నుంచి చూస్తే మొదటి గీటురాయి సగటున ఎన్నేళ్లు పిల్లలు బడిలో వుంటున్నారనేది. మన దేశం పిల్లల సగటు విద్యాకాలం (mean schooling years) కేవలం ఏడేళ్లు! మనకంటే దాదాపు 50 దేశాలు మరీ దిగువన వున్నాయి! రెండేళ్ల చదువుకూ నోచుకోని పిల్లలున్న దేశాలూ లేకపోలేదు. ఇక బడిలో చేరిన పిల్లల్లో మన దేశంలో 24 శాతం బడికి రారు. దాదాపు 16 శాతం మధ్యలో మానేస్తారు. ఇక వాళ్ల చదువుల నాణ్యత గురించి చెప్పుకుంటే సిగ్గు పోతుంది. ఏడో తరగతి పిల్లలు మూడో తరగతి వాచకం చదవలేరు!

దీనికంటే ఘోరం అసలు చదవంటే ఏమిటి? చదువు పేర జరుగుతున్నదేమిటి అనేది. పిల్లల స్వేచ్ఛకు, స్వాతంత్రానికి, ఆత్మగౌరవానికి, పెరుగుదలకు ఇప్పుడు మొదట అద్దంకి బడే అనేదాకా వెళ్ళింది వ్యవహారం! వారి సృజనాత్మకతను, వైవిధ్యభరిత సామర్ధ్యాలను, భావోద్వేగాలను ఏమీ పట్టించుకోని మన చదువులు భావి ప్రపంచానికి తెచ్చే నష్టం ఎవరూ పూడ్చలేనిదనీ, అసలు బడే సర్వ విధ్వంసకురాలనీ కొత్త వాదాలు ముందుకొస్తున్నాయి. “బడి లేని సమాజం” కోసం ఇవాన్ ఇల్యిచ్ ఒక ఉద్యమమే లేవదీస్తే,  జాన్ హోల్ట్ మన పాఠశాలల్నీ, వాటి చదవుల్నీ మరమ్మత్తు చెయ్యాలని ప్రయోగాలు, పోరాటాలు చేసి చేసీ ఓడిపోయి “పసిపిల్లలకు బడి లేని చదివే సరైంద”న్న నిర్ణయానికొచ్చాడు! ఇలా మన విద్యారంగం ఎందుకు కునారిల్లుతున్నట్టు? పిల్లల ప్రపంచం ఏ మాత్రం, ఎందుకు మన బడిలో ఆవిష్కృతం కాలేకపోతున్నట్టు? మొదట పెద్దలకు “బడి నేర్పుతున్న ఈ పాఠం” మనసుకెక్కాల్సి వుంది.

సాంస్కృతిక దారిద్య్రం

ప్రస్తుతం పిల్లల సమస్యల్లో కెల్లా కనీసం చర్చకైనా వస్తున్నది వాళ్ళ రెక్కల కష్టం, వాళ్ల చాకిరీ. పేదరికంతో పెనవేసుకుని పుట్టుకొచ్చిన బాలల శ్రమకు మనకు తెలియకుండానే ఒక సర్వాంగీకారం ఇప్పటికీ వుంది. “పిల్లలు బడిలోనూ వుంటారు, కుటుంబానికి తోడుగా పనిలోనూ వుంటారు” అనేది చాలా మంది వాదం. కొన్ని పనులు (చేలల్లో పత్తి ఏరడం నుంచి కాశ్మీరీ శాలువాల నేత దాకా!) పిల్లలే చేయగలరనీ, ఆర్థికాభివృద్ధిలో దాని స్థానం తక్కువేమీ కాదనీ, దాన్ని ఎలా వదులుకుంటామనీ సిద్ధాంతాలు వల్లిస్తున్న మేధావులకూ ప్రపంచంలో కొరతేమీ లేదు. “కాకుంటే ప్రమాదకర పనుల్లో పెట్టకుంటే చాల”ని వారు సన్నాయి నొక్కులు నొక్కుతుంటారు! వీరందరినీ వెనక్కి నెట్టి క్రమంగా “పిల్లలు బడిలో లేకుంటే పనిలో ఉన్నట్టే” అనే శాస్త్రీయ సూత్రీకరణ బాలల ప్రేమికులు చేసిన సుదీర్ఘ పోరాటాల ఫలితంగా మాత్రమే ఏర్పడింది. అయినా వాస్తవం మాత్రం ఇప్పటికీ దయనీయం.

దాదాపు ఏడవ తరగతి దాటీ దాటని పిల్లలందరూ ఎంతో కొంత సంపాదించే శ్రమ చేస్తున్న సంగతి ఏ ప్రభుత్వ పాఠశాలకి వెళ్ళినా చూడొచ్చు. ఈ మధ్య బయటి పనులకు పంపాలంటే ఆడపిల్లలకు భద్రత లేక మగపిల్లల్ని పంపడం ఎక్కువైంది. ‘ఇదంతా సంసారరథం నడపడానికి పేదలకు తప్పనిసరి’ అని మనం సరి పెట్టుకుంటున్నాం. మైనర్ లాంటివాళ్ళు ఈ దుస్థితికీ, కుతర్కాలకూ మూలాలు భారతీయ సంస్కృతిలోనే వున్నాయంటారు !

ఏ అనాథబాలల శరణాలయానికైనా వెళ్లండి. ఏ బాల కార్మికుల పాఠశాలనైనా చూడండి. అక్కడున్న పిల్లల నేపథ్యమేమిటో, వారే పరిస్థితుల్లో ఇలా మారారో ఆరా తీయండి. కింది వర్గాల ఆర్థిక పరిస్థితుల కన్నా కుటుంబ, సామాజిక, సాంస్కృతిక సమస్యలు వీటికి మూల కారణాలుగా కనిపిస్తాయి. మగవాళ్ళ తాగుడు, గృహకలహాలు, హింస,కుటుంబవిచ్ఛిన్నాలు, మహిళలు ఒంటరి వాళ్లయిపోవడం, పిల్లలు వీధినబడ్డం ఒక బాధామయక్రమంగా మనకు కళ్ళకు కడుతుంది. ఇలా ఎందుకు జరుగుతున్నట్టు? లోతుగా అధ్యయనం చెయ్యాల్సిన అంశమిది.

పిల్లల్లేని ప్రపంచమా?

ఇటీవల ఉన్నత, మధ్య తరగతి వర్గాల ఆశలు, ఆకాంక్షలు కూడా పిల్లల పాలిట ఎప్పుడూ ఎరగని శాపాలుగా మారుతున్నాయి. స్వేచ్ఛగా, సహజంగా, స్వతంత్రంగా, ప్రకృతికి దగ్గరగా ఎదగాల్సిన పిల్లల్ని చట్రాల్లో ఇరికించి పెంచడం, చదివించడం, ఇదంతా వారి బంగారు భవిష్యత్తు కోసమేనని నమ్మడం, దానికోసం ఎంతైనా ఖర్చు చేయటం ఒక వికృత సంస్కృతిగా అల్లుకుపోతోంది. దీన్ని సొమ్ము చేసుకునే బేహారులు తామర తంపరగా పుట్టుకొస్తున్నారు. దీంతో హరించకపోతున్న పిల్లల బాల్యానికి ఖరీదు గట్టే షరాబే లేకపోతున్నాడు ! పిల్లల ఎదుగుదల చాలా సహజమైంది. దానికో క్రమం వుంటుంది. స్వేచ్ఛా స్వాతంత్ర్యాలు, ప్రకృతి పరిసరాలు ఇందులో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. దీన్ని గుర్తించడానికి మనకు ఇంకా దశాబ్దాలు పట్టేటట్టుంది.

ఇప్పుడు కాలం మరీ వేగంగా మారిపోయింది. అసలు పిల్లల్ని కనే ఓపికే మన తల్లులకు తగ్గిపోతోంది. ఒంటరి జీవితాలపై మోజు పెరుగుతోంది. ఇటీవల చైనా ప్రభుత్వం కాలేజీలకు సెలవులిచ్చి ‘ప్రేమించుకోండి రా బాబూ’ అంటూ బతిమిలాడుకున్నా యువతీయువకులు ససేమిరా అన్నారట! ఇలాంటి మొరాయింపులతో ఒక్క ఏడాదే ఇరవై లక్షల పిల్లల జననాలు తగ్గిపోయాయట! ఫ్రాన్స్, రష్యాలాంటి దేశాల్లో మొదలైన ఈ సంతానవైముఖ్యజాడ్యం క్రమంగా లోకాన్ని చుట్టేస్తోందంటున్నారు సామాజిక శాస్త్రవేత్తలు.

కొంపతీసి పిల్లలు లేని ప్రపంచం అంటూ ఒకటి వచ్చేస్తుందా ఏమిటి? అలాంటి రోజు వస్తే సహోమ్ లోన్ స్కీ తన హృదయాన్ని ఎవరికంకితమివ్వాలి? శ్రీశ్రీ శైశవ గీతి ఏమైపోతుంది? పాపం గిజూబాయికి ఆ ‘పగటి కల’ కూడా మిగలదా? నెహ్రూ గారి కోటు నుంచి రోజా పువ్వు మాయమవుతుందా? ఏమో ఎవరు చూచారు ?

అంత నిరాశ పడలేం గానీ బాధేమంటే ఇంత నాగరీక ప్రపంచంలోనూ పిల్లలే మన ప్రపంచమనీ, ఆ పిల్లలదే ఈ ప్రపంచమనీ మనం ఇంకా గుర్తించాల్సినంత గుర్తించలేకపోతున్నాం. వాళ్ల బోసి నవ్వులనూ, బుడిబుడి నడకలనూ, వచ్చీరాని మాటలనూ ఎన్ని వజ్రాల రాశులతోనూ తూకమెయ్యలేమని తెలుసుకోవాల్సినంత తెలుసుకోలేకపోతున్నాం. కానీ ఒకటి మాత్రం నిజం. మనం దారితప్పితే తప్పొచ్చు గానీ, మన పిల్లలు మాత్రం మనందరి మధుర స్వప్నాల్ని ఒకరోజు ఈ భూమి మీద విరజాజి పువ్వుల్లా పూయిస్తారు. రవీంద్రుడన్నట్టు “ఎంత దోవ తెలియని ఆకాశంలో తుఫాను విస్తరిస్తున్నా పిల్లలు మాత్రం ఆడుతూనే ఉంటారు! అంతులేని లోకాల తీరాన ఓ సుందర సుఫల ప్రపంచం కోసం వారి సమావేశం జరుగుతూనే ఉంటుంది!!”